Küçük ve açık bir ekonomi olarak Makedonya, yabancı yatırımları çekmek için aktif adımlar atmaktadır. Özellikle yabancı yatırımcıların yerli ortakları ile aynı haklardan yararlanmalarını sağlayıcı ve diğer haklarını da güvence altına alıcı düzenlemeler yapılmasına önem verilmektedir.

Makedonya, Dünya Bankası Kolay İş Yapma 2015 Raporuna göre 30. sıradayken 2016 Raporunda 12. sıraya yükselerek, Bölgesinde birinci olan konumunu devam ettirmiştir. Yine aynı kaynağa göre ülkede iş kurma kolaylığı açısından Makedonya listenin 2. Sırasında yer almaktadır.

Makedonya Merkez Bankası’nın yaptığı açıklamaya göre, 2013’de 335 milyon Dolar olan Makedonya’ya yapılan yabancı yatırım miktarı, 2014 yılında 348 milyon $’ı bulmuştur. Hollanda, Avusturya, Slovenya ülkeye yapılan yatırımlarda ilk üç sırayı paylaşmaktadırlar.

2015 yılı itibariyle ülkeye giren yabancı yatırım stoğunun 6,3 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir.

Makedonya halihazırda birçok ülke ile ikili yatırım anlaşmaları imzalamış ve çok taraflı konvansiyonları da iç hukukuna adapte etmiştir.

Yasal ve düzenleyici çerçeve oldukça müsait olmakla birlikte, rüşvet, bürokrasi arasındaki kapasite ve iletişim eksikliği ve kanunların uygulanmasındaki endişeler yerli ve yabancı yatırımcıları endişelendiren hususları oluşturmaktadır. Kurumsal kapasite eksikliklerine rağmen, birçok değişiklik kanunen saptanmış ve uygulamaya sokulmuştur.

Makedonya’nın NATO üyeliği ve AB ilişkilerinin, Yunanistan ile yaşadığı isim anlaşmazlığı sürdüğü müddetçe sürüncemede kalacağı ve bunun da ülkenin ekonomik gelişimi ve politik istikrarını etkileyebileceği düşünülmektedir. Son yıllarda Makedonya’ya giren direkt yabancı sermayede yaşanan ciddi düşüşte, küresel ekonomik krizin yanında, rüşvet, kanunlara uyumda yaşanan sorunlar ve Avrupa-Atlantik ilişkilerinin askıya alınmasının da çok etkili olduğu düşünülmektedir.

Makedonya Anayasası, yabancı yatırımcılara piyasada eşit pozisyon hakkı, yatırım sermaye ve karlarını serbestçe transfer etmelerini ya da ülkelerine geri götürmelerini garanti etmektedir. Makedonya’da özelleştirme neredeyse tamamlanmıştır. Özel sermaye piyasada hakim durumdadır. Makedonya kanunlarına göre, geriye kalan devlet sermayeli şirketlerin özelleştirilmesi işlemlerinde yerli ve yabancı yatırımcılar eşit fırsatlara sahiptir. Yabancı yatırımcılara karşı olan hiçbir düzenleme bulunmamaktadır. Yasal düzenleme birçok kanun ile çizilmiştir.

Makedonya Hükümeti, ülkedeki en büyük işveren, mal ve hizmet alıcısıdır. Yolsuzluk ve uygunsuzlukları en aza indirgemek için internet üzerinden prosedürlerin işletilmesi etkinlik ve uluslararası tanınırlık açısından daha uygun olmakla birlikte, bu uygulama henüz yaygınlaşmamıştır.

Makedonya Merkez Bankası’nın yaptığı açıklamaya göre, 2013’de Makedonya’ya yapılan yabancı yatırım miktarı 335 milyon Dolar, 2014 yılında ise 348 milyon Doalr'dır. IMF verilerine göre Hollanda, Avusturya, Yunanistan ülkeye yapılan yatırımlarda ilk üç sırayı paylaşmaktadırlar. Makedon yatırımlarının ise yarıdan fazlası Sırbistan'da (% 57) bulunmakta, bu ülkeyi Hollanda (% 25), Rusya (% 14), Yunanistan (% 7) ve Hırvatistan (% 6) izlemektedir.

Makedonya’daki ekonomik istikrarsızlık, yavaş işleyen bürokrasi, çalışma ve oturma izinlerinde yaşanan sıkıntılar, güven duyulmayan yargı sistemi ve sık değişen mevzuat gibi nedenlerle, Türk yatırımcıların bu ülkeye yönelik ilgisi sınırlıdır. Ülkemizin Makedonya’daki yatırımları büyük ölçüde KOBİ’lerden oluşmaktadır ve ülkedeki toplam yatırımların % 3,2’sini kapsamaktadır.

Makedonya’da doğrudan yabancı sermaye yatırımı gerçekleştiren Türk şirketlerinin sayısı 100 civarındadır. Bununla birlikte, TAV ve Şişecam gibi büyük çaplı şirketlerin Makedonya’ya yatırımlarıyla birlikte Makedonya’daki toplam Türk yatırımı tutarı 500 milyon Dolar’ı aşmıştır.

En büyük yatırım, 2008 yılında açılan ihaleyle, Üsküp ve Ohri havalimanlarının modernleştirilmesi ve işletilmesi hakkını kazanan TAV şirketi tarafından yapılmıştır. Bu çerçevede modernizasyon çalışmaları tamamlanan Ohri Aziz Pavlus Havaalanı, 10 Nisan 2011 tarihinde Başbakan Nikola Gruevski’nin katılımıyla gerçekleştirilen resmi törenle açılmıştır. Üsküp Büyük İskender Havaalanı’nın resmi açılışı ise 6 Eylül 2011 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Makedonya’daki en önemli Türk yatırımları arasında ayrıca; bankacılık sektöründe Halk Banka AD Skopje (Ziraat Banka AD Skopje’yi devraldıktan sonra ülkenin 6. büyük bankası olmuştur) ile Hollanda merkezli Demir-Halk Bank tarafından çoğunluk hissesi satın alınan İK Banka yer almaktadır. “Swedmilk” fabrikasını satın alarak Makedonya pazarına giren Sütaş’ın Makedonya’ya 2 bin büyükbaş hayvan getirme hedefi bulunmaktadır.

Yatırımını Cevahir Holding’in üstlendiği ve 42 katlık dört binadan, alışveriş merkezinden ve sosyal alanlardan müteşekkil kompleksin inşasına Üsküp’ün Aerodrom ilçesinde Temmuz 2012’de başlanmıştır. Projenin toplam maliyeti 300 milyon Euro’dur.

Makedonya’daki yabancı yatırımların önemli bir kısmı telekomünikasyon, bankacılık, sigortacılık, petrol sanayi, tekstil, gıda, tütün, ticaret ve hizmet sektöründe görülmektedir. Son dönemde, çeşitli doğrudan yabancı sermaye yatırım yöntemleriyle Makedonya’da yatırım yapan şirketlerin sayısı artmaktadır.

Söz konusu şirketler arasında, İngiltere’den Johnson Matthey ve QBE Insurance Group Limited, Avusturya’dan Mobilkom Austria ve EVN, Almanya’dan T-Home, Fransa’dan Societe Generale, ABD’den Johnson Controls (USA), Yunanistan’dan National Bank of Greece, Hellenic Bottling Company S.A. ve Titan Group, Hollanda’dan Mittal Steel, İsviçre’den Duferco gibi firmalar yer almaktadır.

Makedonya’daki doğrudan yabancı yatırımların resmi kayıtları Makedonya Merkez Bankası tarafından tutulmakta, ancak adı geçen kuruluşun sadece başlangıç tutarını kaydetmesi, daha sonra ülkeye gelen ve yatırımın asıl büyük kısmını oluşturan tutarların kayda alınmaması nedeniyle Makedonya Merkez Bankası’nın konuyla ilgili istatistikleri güvenilir bir kaynak niteliği taşımamaktadır.

Bu gerçekler ışığında, Makedonya Merkez Bankası’nın resmi rakamlarına göre Hollanda’nın en büyük yabancı sermaye yatırımı gerçekleştiren ülke konumunda bulunduğu Makedonya’da Türk yatırımları diğer ülkelere oranla düşük düzeylerde kalmaktadır. TCMB verilerine göre 2005-2016 Mart dönemi itibariyle Türkiye'nin Makedonya'ya yapmış olduğu yatırımların toplamı 124 milyon dolardır.

Makedonyada yaşam ücretleri ülkemize kıyasla inanılmayacak kadar ucuz. Bu da Makedonyada eğitim almak isteyen Türkiyeli öğrencilerimiz için önemli bir kolaylık sağlıyor. Son yıllarda, gerek düşük eğitim ücretleri ve gerekse sosyal yaşamın uygunluğu, eğitimin kalitesi, yabancı öğrenciler için Makedonyada üniversite eğitimi almayı cazip hale getiriyor.Makedonya genelinde devlet yurtları yetersiz, özel yurtlarda ise aylık ücret ortlama 150 euro dolayında. Öğrencilerimiz genelde evlerde kalmayı tercih ediyor. İçerisinde eşyaları da mevcut olan evlerin kirası ortlama 200-350 euro arasında değişmekte.Ev seçenekleri 1+1,2+1,3+1 gibi. Evlerde tek başınıza kalabildiğiniz gibi,2-3 kişi birlikte de kalabilirsiniz ki,böylesi daha ekonomik oluyor. Çünkü birlikte kaldığınızda ev kirası,faturalar vs ortak olan giderleri ev arkadaşlarınızla birlike paylaşıyorsunuz. Kişi başı ortalama 100-120 euro gibi.

Makedonya'da eğitim almak isteyen bir öğrenci için aylık yaşam-barınma giderlerini karşılamaya ortalama 450-600 euro yeterli olur.

Avrupa’nın en küçük ülkeleri arasında yer alsa da Makedonya birbirinden farklı gezi rotaları, seyir alanları ve etkinlikleri bünyesinde barındırması sebebiyle bir çok gezginin dikkatini çekiyor. Makedonya'da mutlaka gezilmesini önereceğimiz yerleri bu sayfada kısaca anlatmaya çalışacağız.

Makedonya; Palegonya, Batı ve Doğu olmak üzere 3 bölgeden oluşur.

Makedonya’nın başkenti Üsküp; Bizans ve Osmanlı döneminden kalan eserleri tam olarak koruyamadığı için turistik anlamda fazla bir şey vaad etmemektedir. Ancak başta Osmanlı çarşısı, restore edilen camileri, kalesi, taş köprüsü ve şehrin ortasında bulunan Büyük İskender heykeliyle Makedonya seyahatinin olmazsa olmazıdır. Her geçen gün Avrupa şehri olma yolunda bir adım daha ilerleyen Üsküp ile ilgili bilmeniz gereken temel şey ise, şehir merkezinde çok sayıda yeni mimariyle yapılan binalar ve heykeller bulunuyor olmasıdır.

Matka Gölü ve Kanyonu, Üsküp’e 15 kilometre mesafede yer alır ve toplu taşımayla ulaşmak mümkündür.Makedonya'ya gidipte görmeden dönmek Makedonya'ya gitmemiş olmak gibi bişey olsa gerek.

Fotoğraf çekmeyi seven biriyseniz Matka’da bol bol fotoğraf çekebilirsiniz. Burada bulunan restoranda bir şeyler yiyip içerek, gölde tekne turu yaparak ya da patika yolundan 6 kilometre yürüyerek çok güzel vakit geçirebilirsiniz. Balkanlarda mutlaka gidilmesi gereken bir yer.

“Makedonya’nın İncisi” lakaplı Ohrid, gölü ve tarihi yapılarıyla ülkenin en önemli turizm şehridir. Özellikle şehir dışında bulunan ve kendine ait plajları olan otellerin uygun fiyatlı olması, yaz turizmi için Ohrid’i hem ülkemiz, hem de Avrupa’da oldukça popüler bir destinasyon yapmaktadır. Gölde aynı zamanda tekne turu yapmak ve göl kenarında bulunan harika cafe/restoranlarda bir şeyler yiyip içmek Ohrid’i sevmenize yetecektir.

Eğer kültürel bir şeyler isterseniz Ohrid kalesi, tarihi kiliseler, Roma amfitiyatrosu ve Osmanlı evleri bu konuda fazlasıyla yeterli olmaktadır.

“Şiirin şehri” lakaplı Struga, yukarıda belirttiğim gibi Ohrid’e otobüs ile 45 dakika mesafede yer almaktadır. Her ne kadar Ohrid’in gölgesinde kalıyor olsa da, şehirde yer alan kaya kiliseler ve güzel plajlarıyla Ohrid’den günübirlik olarak gelinebilecek bir şehir. Aynı zamanda Ohrid’in tersine Struga’nın düz bir şehir olması ve ortasından geçen Drim Nehri sakin ve güzel bir tatil yapmanızı sağlayacaktır.

“Diplomasi şehri” lakaplı Bitola ya da Türkçesi ile Manastır, Makedonya’nın Üsküp’ten sonra ikinci büyük şehridir. Özellikle 19. yüzyılda burada çok sayıda ülkenin konsolosluk açmasından dolayı tarihi dokusunu iyi korumuş bir şehirdir. Neo-klasik tarzda yapılmış evleri, Osmanlı çarşısı, camileri, saat kulesi, şehir yakınlarında bulunan Pelister Ulusal Parkı, Heraklea Antik Şehri ve özellikle coffee house kültürünün gelişmiş olmasından dolayı Makedonya seyahatlerinde gezilmesi gerektiğini düşündüğüm bir şehirdir. Aynı zamanda Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün de eğitim aldığı Manastır Askeri İdadisi Bitola’da bulunmaktadır.

“Marko Kulesi’nin altında yer alan şehir” lakaplı Prilepe, Makedonya’nın Pelagonya bölgesinde, Bitola şehrine yakın bir mesafede kalmaktadır. Şehrin lakabı “Kralın Oğlu” olarak bilinen Prens Marko’nun yüksek bir tepede yaptırdığı kuleden gelmektedir. Şehirde gezilebilecek eski bir Osmanlı çarşısı, kale, çok sayıda manastır ve kilise bulunmaktadır. Toplu taşıma ile ulaşımı kolay olmasından dolayı Pirlepe’ye Makedonya seyahatinizde gitmek isteyebilirsiniz.

İştip, Makedonya’da yaşamın başladığı en eski şehirdir. Burada gezilecek Osmanlı Bezistanı, bazilika, kilise ve kaleler bulunmaktadır. Ancak kaleler şehrin uzağında bulunduğu için ulaşım kolay olmayabilir. İştip’in en önemli gelir kaynağı ise tekstildir. Özellikle yüksek kalite tekstil ürünleri (kıyafet vb.) almak için günübirlik olarak ziyaret edebilirsiniz.

Kumanovo (Kumanova): Şehrin adı 12. yüzyıllarda bu bölgede yaşayan Türk asıllı Kumanlar‘dan gelmektedir. Şehirde gezilebilecek kiliseler ve bir adet cami bulunmaktadır. Şehir Üsküp Havalimanı’na 17 kilometre mesafede yer alır.

Tetovo (Kalkandelen): Makedonya’nın kuzeybatısında, Şar Dağları eteklerine kurulmuş olan Kalkandelen şehrinde nüfusun %70’e yakını Arnavutlardan oluşmaktadır. Şehirde gezilecek fazla bir yer olmamasına rağmen, sadece Osmanlı’dan kalma Alaca Camii‘yi ziyaret etmek için gidebilirsiniz. Şehirde aynı zamanda tekke, kale ve hamam bulunmaktadır.

Makedonya Cumhuriyeti; Republika Makedoniya, veya kısaca Makedonya, Balkanlar'da bir ülke. Kuzeyde Sırbistan ve Kosova, batıda Arnavutluk, güneyde Yunanistan, doğuda Bulgaristan ile komşudur. Birleşmiş Milletler tarafından 1993 yılında tanınan ülke, Yunanistan'ın itirazı sonucu Birleşmiş Milletler tarafından Makedonya Eski Yugoslav Cumhuriyeti adıyla tanınmaktadır.

Makedonya, 542 yıl Osmanlı İmparatorluğu hâkimiyeti altında kalmıştır ve birçok Türk izi taşımaktadır.
Bugünkü Makedonya toprakları, tarihte birçok devlet ve imparatorluğun sınırları içinde olmuştur. Bunlar içinde Roma İmparatorluğu (sonrasında Doğu Roma İmparatorluğu) ve Osmanlı İmparatorluğu, bölgede hüküm süren imparatorluklardandır.

600 yıla yakın süre Osmanlı egemenliğinde kalan bölge, 20. yüzyılda Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti'nin en güney kısımlarını oluşturmuştur. 1991 yılında özerk cumhuriyet Makedonya, Yugoslavya Sosyalist Federatif Cumhuriyeti’nın iç savaşlara girdiği dönemde bağımsızlığını ilan etmiştir.

Makedonya Cumhuriyeti'nin tek büyük ırmağı tam ortasından geçen Vardar Nehri'dir. Ülkede yüksekliği 2,000 metreyi geçen 16 dağ bulunmakla birlikte, en büyük göller Arnavutluk, Yunanistan ve Makedonya Cumhuriyeti'nin kesiştiği noktada bulunan Ohri, Prespa ve Doyran Gölü'dür.

Makedonya’nın idari yapılanmasında aşağıdaki sistemlerden oluşur:
İstatistiksel Bölgeler
Belediyeler

Makedonya’nın istatistiksel bölgeleri şunlardır:
Üsküp Bölgesi
Doğu Bölgesi
Kuzeydoğu Bölgesi
Pelagonya Bölgesi
Polog Bölgesi
Güneydoğu Bölgesi
Güneybatı Bölgesi
Vardar Bölgesi
Belediyeler

Makedonya’da 84 belediye vardır. Ağustos 2004’te Makedonya idaresi tarafından, söz konusu 84 belediye yeniden düzenlenmiştir. Bu belediye merkezlerinden on tanesi Büyük Üsküp’ü oluşturur.
Makedonya Cumhuriyeti nüfusu 2002 nüfus sayımına göre 2.022.547 kişidir.[2] Halkın %58i büyük şehirlerde toplanmıştır.

Makedonya Cumhuriyeti çok etnik yapıya sahip bir devlettir. 2002 sayımlarına göre en büyük nüfus 1.297.981 kişiyle Makedonlar’a aittir. Sonraki dağılım Arnavutlar 509.083; Türkler 77.959; Romanlar 53.879; Sırplar 35.939; Boşnaklar 17.018; Ulahlar 9695 şeklinde oluşmuştur.

Ohri'deki Aziz Kliment ve Pantheleimon kilisesi

Üsküp’te Mustafa Paşa Camii

Makedonya Cumhuriyeti'nde en yaygın din %64.7 ile Makedon Ortodoks Kilisesi'ne bağlı Ortodoksluk, %34.3 ile en yaygın ikinci din İslam'dır. Makedonya Cumhuriyeti oran açısından Türkiye, Kosova, Arnavutluk ve Bosna-Hersek'ten sonra Avrupa'daki en büyük Müslüman nüfusu barındırır.

Ülkede Müslümanlar'ın büyük çoğunluğunu Arnavutlar oluşturmaktadır. Bunun yanı sıra Türkler, Boşnaklar ve 40,000 - 80,000 kadar nüfusa sahip oldukları tahmin edilen bir Müslüman Makedon topluluğu da vardır. Müslüman Makedonlar, Hristiyanlardan ayırt edilmek için kendilerine Torbeş demektedirler.[4] Ülkede 1200 kilise, 400 cami bulunur. Üsküp'de Ortodoks ve İslam dinine mensup insanlar için değişik okullar vardır.

Günümüzde Makedonya; Ülkenin başkenti Üsküp 500,000 civarındaki nüfusuyla aynı zamanda ülkenin en büyük şehridir. Ülkede Üsküp hariç büyük şehirler Manastır, Kumanova, Pirlepe, Kalkandelen, Ohri, Köprülü, İştip, Gostivar ve Ustrumca'dır. Ülkede 50 kadar doğal ve yapay göl ve yüksekliği 2,000 metreden fazla 16 dağ bulunmaktadır.
Ülke Birleşmiş Milletler, Avrupa Konseyi, Frankofon, Dünya Ticaret Örgütü, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na üye olmakla birlikte Aralık 2005'den beri Avrupa Birliği ile müzakerede, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'ne de adaydır.

Makedonya Sorunu
Ülke 1991 yılında Yugoslavya'dan Makedonya ismi ile bağımsızlığını ilan etti. Birleşmiş Milletler ülkeyi 1993 yılında Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) ismi ile tanıdığını duyurdu. Diğer uluslararası örgütler olan Avrupa Birliği, Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü, Uluslararası Para Fonu, Avrupa Yayın Birliği ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi gibi örgütler ülkeyi Eski Yugoslav Makedonya Cumhuriyeti (EYMC) adıyla tanıdı.

Türkiye, Makedonya Cumhuriyeti'nin bağımsızlık ilanıyla beraber ülkeyi kendi ismi ile tanımıştır. Nitekim bu sebeple Makedonya'yı Eski Yugoslav Cumhuriyeti Makedonya ismiyle (FYROM) tanıyan NATO teşkilatına ait ve içinde Makedonya geçen tüm belgelerde metinde "FYROM" kısaltması geçerken belgenin sonundaki bir dipnotta Türkiye'nin ve diğer NATO üyeleri A.B.D, Arnavutluk, Bulgaristan, Estonya, Hırvatistan, İsveç, İzlanda, Kanada, Litvanya, Macaristan, Norveç, Polonya, Romanya ve Slovakya ile birlikte Makedonya'yı anayasal ismi ile tanıdığı ayrıca belirtilmiştir.

Diplomatik İlişkiler
Makedonya Cumhuriyeti'nin şu ülkelerde temsilcilikleri vardır: Amerika Birleşik Devletleri, Almanya, Arnavutluk, Avustralya, Avusturya, Belçika, Birleşik Krallık, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Çin Halk Cumhuriyeti, Danimarka, Fransa, Hırvatistan, Hollanda, İspanya, İsveç, İsviçre, İtalya, Kanada, Katar, Macaristan, Mısır, Polonya, Romanya, Rusya Federasyonu, Sırbistan, Slovenya, Türkiye, Ukrayna, Yunanistan ve Vatikan.

Lise not ortalamam düşük, sözelciyim, yabancı dilim yetersiz  yada hiç yok diyerek endişelenmeyin!